Cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo nhận định trong một cuộc phỏng vấn hôm 4/2 rằng, khi gia hạn hiệp ước START mới với Moscow, chính quyền Biden đã mất hết đòn bẩy để thuyết phục Nga nỗ lực phối hợp nhằm đưa Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tham gia hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân tương tự.

Ngày 3/2, Ngoại trưởng Antony Blinken thông báo Hoa Kỳ đã gia hạn New START, hiệp ước vũ khí hạt nhân cuối cùng còn lại với Nga, trong vòng 5 năm, dự kiến đến ngày 5/2/2026.

Ông Robert Wood – lãnh đạo Ủy ban Tham vấn Song phương của Thỏa thuận New START nhấn mạnh: “Mỹ cũng mong muốn đưa Trung Quốc tham gia vào kiểm soát vũ khí hạt nhân và giảm thiểu rủi ro. Tôi hy vọng Trung Quốc sẽ chung tay cùng chúng tôi trong nỗ lực đó.”

Tuy nhiên, cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo lại có cái nhìn khác biệt đối với sự kiện này. Ông Pompeo nói với người dẫn chương trình Maria Bartiromo của Fox News: “Tôi nghĩ sai lầm ở đây là, trong khi tôi cũng nhìn nhận các hiệp định vũ khí là tốt, các hiệp định vũ khí chiến lược là những thứ tốt nếu chúng có thể được xác thực đầy đủ, nhưng họ lại quên mất sức mạnh hạt nhân mới quan trọng nhất. ĐCSTQ hiện đang nắm giữ các hệ thống vũ khí và đang thử nghiệm tên lửa ở tốc độ đáng báo động.”

“Chính quyền của chúng tôi [chính quyền Trump] đã nỗ lực để đưa người Trung Quốc vào bên trong cơ cấu kiểm soát vũ khí này. Chúng tôi đã có thời điểm gần làm được điều đó. Giờ đây, đòn bẩy để thuyết phục người Nga rằng họ cũng cần phải góp mặt để đưa người Trung Quốc vào cấu trúc này đã không còn nữa,” ông Pompeo nói thêm.

Khi thông báo về việc gia hạn New START, ông Blinken nói rằng chính quyền Biden “cũng sẽ theo đuổi việc kiểm soát vũ khí để giảm bớt mối nguy hiểm từ kho vũ khí hạt nhân hiện đại và đang không ngừng phát triển của Trung Quốc”.

Sau khi Mỹ rút khỏi hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) với Nga vào năm 2019, ông Pompeo đã kêu gọi Nga và Trung Quốc tham gia hiệp ước kiểm soát vũ khí đa phương. Khi Tổng thống Trump tuyên bố ý định rút khỏi INF, ông nói rằng ông sẽ sẵn sàng cho một thỏa thuận mới, bao gồm cả Bắc Kinh tham gia vào đó.

Trung Quốc đã phát triển một kho tên lửa khổng lồ mà Hoa Kỳ và Nga không thể phát triển hoặc triển khai theo INF, một thực tế chiến lược khiến Điện Kremlin và Nhà Trắng lo ngại trong suốt nhiều năm. Theo đánh giá của Mỹ, một phần ba đến một nửa kho vũ khí tên lửa đạn đạo của Trung Quốc sẽ vi phạm INF nếu Bắc Kinh bị ràng buộc bởi INF. 

Hoa Kỳ đã cố gắng đưa Trung Quốc vào INF ít nhất ba lần, nhưng lần nào cũng thất bại.

Hiệp ước New START, có hiệu lực lần đầu vào năm 2011, tương tự cũng sẽ hạn chế kho vũ khí hạt nhân được triển khai của Hoa Kỳ và Nga trong khi Trung Quốc đang dần bắt kịp. Hiệp ước giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược được triển khai là 1.550 và số lượng tên lửa và máy bay ném bom được triển khai là 700. Hiệp ước cũng bao gồm một chế độ xác minh cho phép cả hai quốc gia đảm bảo song phương đều tuân thủ hiệp ước thông qua các cuộc thanh tra tại hiện trường.

Nguồn: Minh Ngọc @TrithucVN

Tags: Mỹ - Nga